මනව හිමිකම් කවුන්සිලය අද (25) ශ්‍රී ලංකාවේ සංහිඳියාව, වගවීම සහ මානව හිමිකම් ප්‍රවර්ධනය කිරීම පිළිබඳ මානව හිමිකම් මහ කොමසාරිස්වරියගේ වාර්තාව පිළිබඳ සාකච්ඡාව අවසන් කළේය.
මානව හිමිකම් මහ කොමසාරිස්වරිය වන මිෂෙල් බැචෙලට්, ශ්‍රී ලංකාවේ සංහිඳියාව, වගවීම සහ මානව හිමිකම් ප්‍රවර්ධනය කිරීම පිළිබඳ සිය වාර්තාව ඊයේ (24) එම කවුන්සිලය වෙත ඉදිරිපත් කළ අතර ශ්‍රී ලංකාව වෙනුවෙන් විදේශ ඇමති දිනේෂ් ගුණවර්ධන ඊට පිළිතුරු ලබාදුන්නේය.
එම සාකච්ඡාවේදී රටවල් සහ සිවිල් සංවිධාන 48ක නියෝජිතයින් සිය අදහස් ඉදිරිපත් කළ අතර ඇතැම් නියෝජිතයන් මහකොමසාරිස්වරියගේ වාර්තාව සහ එමගින් පෙන්වා දී ඇති අතීත මානව හිමිකම් උල්ලංගණයන් සම්බන්ධයෙන් වගවීම පිළිබඳ කරුණු පිළිගත් අතර ශ්‍රී ලංකාවේ වර්තමාන මානව හිමිකම් තත්ත්වය පිළිබඳව ද අවධානය යොමු කරන ලදී.
වත්මන් රජය මිලිටරීකරණය කිරීම සහ දෙමළ හා මුස්ලිම් ප්‍රජාවන්ට එය බලපාන ආකාරය සැලකිලිමත් විය යුතු බව ද කොවිඩ්-19 වින්දිතයින්ගේ දේහ බලහත්කාරයෙන් ආදාහනය කිරීම නතර කළ යුතු බව ද ඇතැම් නියෝජිතයෝ පැවසූහ.
40/1 යෝජනාවෙන් ශ්‍රී ලංකාව ඉවත්වීම සහ පුළුල් මානව හිමිකම් කවුන්සිල ක්‍රියාවලියට එහි සහාය නොලැබීම කණගාටුවට කරුණක් බවත් ශ්‍රී ලංකාවේ සිවිල් සමාජය සඳහා ඇති නිදහස අඩුවෙමින් පැවතීම ගැන විශේෂයෙන් සැලකිලිමත් විය යුතු බවත් ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත සමාලෝචනය කළ යුතු බවත් ඇතැම්හූ කීහ.
එමෙන්ම යාපනය විශ්ව විද්‍යාලයේ ස්මාරකය කඩා බිඳ දැමීම පිළිබඳව ඇතැම් නියෝජිතයෝ කණගාටුව ප්‍රකාශ කළ අතර, පසුගිය කාලය සලකාබැලීමේදී දේශීය මානව හිමිකම් ක්‍රියාමාර්ග විශ්වාසනීය නොවන බව ද සඳහන් කළහ. දශකයකට ආසන්න කාලයක් කවුන්සිලයේ මැදිහත්වීම අතීත යුද අපරාධ සම්බන්ධයෙන් වගවීමක් ඇති කර නැති බවත් ශ්‍රී ලංකාව රජයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ තනතුරුවලට වැරදිකරුවන් පත් කර තවදුරටත් වැරදිවලට පහසුකම් සපයන බවත් ඇතැම්හු පෙන්වා දුන්හ.
වගවීමේ ක්‍රියාවලියට වින්දිතයින්ට සම්බන්ධ විය හැකි ක්‍රම පිළිබඳව ඇතැම් නියෝජිතයෝ මහ කොමසාරිස්වරියගෙන් විමසූහ.
වියට්නාමය, බෙලරූසය, චීනය, පිලිපීනය, කියුබාව, සිරියාව, ඉරානය, රුසියාව, පාකිස්තානය, නේපාලය, ඊජිප්තුව, කාම්බෝජය, අසර්බයිජානය, ලාඕසය, නිකරගුවාව යන රටවල් ශ්‍රී ලංකාවට සහය පළ කරමින් අදහස් දැක්වීය.
එම රටවල්වල ඇතැම් නියෝජිතයන් කියා සිටියේ වාර්තාවේ නිසි විශ්ලේෂණයක් අන්තර්ගත නොවන බවත් කොවිඩ්-19 වසංගතයේ බලපෑම හා ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රකාශ අදාළ වාර්තාව තුළ සැලකිල්ලට ගෙන නැති බවත් ය. මානව හිමිකම් තත්ත්වය වැඩිදියුණු කිරීමට ශ්‍රී ලංකාව දරන උත්සාහය සහ එහි ගැටළු සාකච්ඡා කිරීමේදී එහි විවෘතභාවය අගය කළ යුතු බව ද එම රටවල්වල ඇතැම් නියෝජිතයෝ පැවසූහ.
එමෙන්ම අදාළ වාර්තාව මගින්, ත්‍රස්තවාදයට එරෙහිව සටන් කිරීමේ ශ්‍රී ලංකාවේ දීර්ඝ ඉතිහාසය මෙන්ම විශ්ව කාලාන්තර සමාලෝචනය සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකාව දැක්වූ සහයෝගීතාව වැරදි ලෙස අර්ථකථනය කර ඇති බව ද ඔවුහු කීහ.
අවසන් අදහස් දැක්වීමේදී මානව හිමිකම් නියෝජ්‍ය මහ කොමසාරිස් නාඩා අල්-නෂීෆ් සඳහන් කළේ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලය ශ්‍රී ලංකා රජය සමඟ ඉතා අවංක හා විවෘත සම්බන්ධතාවයක් භුක්ති විඳ ඇති බවයි. වගවීමේ ක්‍රියාවලියේදී වින්දිතයින්ට සම්බන්ධ විය හැකි ක්‍රම පිළිබඳව ඇතැම් නියෝජිතයන් ඇසූ ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු දෙමින් ඇය සඳහන් කළේ වගවීමේ යාන්ත්‍රණයන් සැලසුම් කිරීමේදී වින්දිතයින්ට කේන්ද්‍රීය ස්ථානයක් ලබාදිය යුතු බවයි. මේ සම්බන්ධයෙන් මානව හිමිකම් පිළිබඳ මහකොමසාරිස් කාර්යාලය සහාය ලබා දුන් බවත් ඇය සඳහන් කළාය. ව්‍යවස්ථාදායක ප්‍රතිසංස්කරණ ජාත්‍යන්තර බැඳීම්වලට අනුකූල විය යුතු බවද ඇය පැවසුවාය.
ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් බරපතල ලෙස උල්ලංගණය කිරීම් සම්බන්ධයෙන් මහකොමසාරිස්වරියගේ කාර්යාලය විසින් විශාල සාක්ෂි / ලේඛන සංඛ්‍යාවක් එකතු කරනු ලැබ ඇති බවත් ඒවා විශ්වීය අධිකරණ බලය යටතේ නඩු පැවරීම සඳහා ලබා දීමට සූදානම් බවත් ඇය සඳහන් කළාය.
ඇය මෙසේද කීවාය.
“පිලිපීනය සඳහන් කළා කොරෝනා වසංගතය නිසා ලංකාව මුහුණ දුන් අභියෝග ගැන සඳහන් කරන්න අසමත් වෙලා කියලා. නමුත් මම කියන්න ඕන ඒ ගැන සඳහන් වෙලා තියෙනවා – වසංගතය නිසා පෙර නොවූ විරු අභියෝග ශ්‍රී ලංකාව මුහුණ දුන් බවට. නමුත් මිලිටරිකරණය සමග කොරෝනා වසංගතයේ සම්බන්ධයක් නැහැ. ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය සහ මහජන ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය මිනිසුන්ගේ ජීවිතවලට බලපාන අයුරින් ව්‍යාප්ත කරලා තියෙනවා. දුප්පත්කම තුරන් කිරීම, පුරාවිද්‍යා උරුමයන් වැනි කාර්ය සාධක බලකාවලට මිලිටරි පුද්ගලයන් පත්කරලා තියෙනවා. මෙන්න මේ ගැනයි අපි කියලා තියෙන්නේ.
ශ්‍රී ලංකාවට සකස් කර දුන් වගවීමේ යාන්ත්‍රණය තුළ වින්දිතයන් තමයි කේන්ද්‍රය ලෙසට ඇතුළත් කරලා තිබුණේ. 30/1 යෝජනාව මගින් එය තමයි තහවුරු කරලා තිබුණේ. නමුත් ලංකාවේ වින්දිතයන් අතහැර දමලා තියෙනවා. වින්දිතයින්ගේ ආරක්ෂාව සහ ගරුත්වය ආරක්ෂා වනු පිණිස වින්දිතයන්ට සංවේදී වූ යාන්ත්‍රණයක් සැලසුම් කිරීමට සහ ක්‍රියාත්මක කිරීමට අපි ලංකාවට තාක්ෂණික සහය ලබාදුන්නා.
අපි අපේක්ෂා කරනවා ශ්‍රී ලංකාව මෙම කවුන්සිලය සමග දිගටම කටයුතු කරයි කියලා. අපි හැමෝම එකම පැත්තක ඉන්නේ. ඒක නිසයි අපි මේ ගැන මෙච්චර කටයුතු කරන්නේ. වින්දිතයින්ගේ පවුල්වල අය තුළ විශ්වාසයක් ගොඩනැගීමට අවශ්‍යයි. දේශීය ක්‍රියාවලිය තුළ සාර්ථක විසඳුමකට යන්න බැරි වෙලා තියෙනවා. යුක්තිය පසිඳලීම අහවර වෙලා තියෙනවා. ඒකයි අපි පුළුල් වගවීමක් ඉල්ලා සිටින්නේ.
ශ්‍රී ලංකාවේ සිදුවූ මානව හිමිකම උල්ලංගණයන් ගැන සාක්ෂි එක්තැනක රැස් කරලා තියෙනවා. ඒවා ඉදිරියේදී වගවීමේ ක්‍රියාවලියට භාවිත කරන්න පුලුවන්. අධිකරණ ක්‍රියාවලියක් සඳහා සාමාජික රාජ්‍ය වලට ලබාදෙන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා. අපිට මේ සම්බන්ධයෙන් විශේෂඥ සම්පත් අවශ්‍යයි.
මහ කොමසාරිස්වරිය ශ්‍රී ලංකා රජයෙන් ඉල්ලා සිටිනවා සමාජ ක්‍රියාකාරීන්, මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරීන්, රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන, වින්දිතයින් සහ සිවිල් ක්‍රියාකාරීන් සම්බන්ධයෙන් සෝදිසි කිරීම්, හිරිහැර කිරීම් නවත්වන්න කියලා. ශ්‍රී ලංකා රජය ඇතැම් නීති අවභාවිත කරන බවක් පෙනෙන්නට තියෙනවා. රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන නියාමනයට නීති ගෙනෙන බවක් වාර්තා වෙලා තියෙනවා. අපි සිවිල් සංවිධාන ආරක්ෂා කරන්න ඕන. ඔවුන්ට සම්පත් තවදුරටත් ලබාදෙන්න ඕනේ. “
එක්සත් රාජධානිය, යුරෝපා සංගමය, නෝර්වේ (නෝර්ඩික් රටවල් වෙනුවෙන්), කැනඩාව, ජර්මනිය, රුසියානු සමූහාණ්ඩුව, ප්‍රංශය, උතුරු මැසිඩෝනියාව, ඕස්ට්‍රේලියාව, පිලිපීනය, ස්විට්සර්ලන්තය, වෙනිසියුලාව, ජපානය, නෙදර්ලන්තය, ඉන්දියාව, මාෂල් දූපත්, උතුරු කොරියාව, බෙල්ජියම, ගැබොන්, පකිස්ථානය, එක්සත් ජනපදය, ඉරානය, කැමරූන්, චීනය, බෙලරුස්, මාලදිවයින, මොන්ටිනිග්‍රෝ, වියට්නාමය, සිරියාව, කාම්බෝජය, නේපාලය, ඊජිප්තුව, අයර්ලන්තය, අසර්බයිජානය, ලාඕ මහජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය, නිකරගුවාව, කියුබාව සහ එරිත්‍රියාව ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධ සාකච්ඡාවේදී අදහස් දැක්වීය.
පහත සඳහන් සිවිල් සංවිධාන ද මෙහිදී අදහස් දැක්වීය.
-
International Movement Against All Forms of Discrimination and Racism
-
Amnesty International
-
Human Rights Watch
-
Asian Forum for Human Rights and Development
-
Lawyers’ Rights Watch Canada
-
International Commission of Jurists
-
Commonwealth Human Rights Initiative
-
CIVICUS – World Alliance for Citizen Participation
-
Society for Threatened Peoples
-
Christian Solidarity Worldwide.
